,,ჩემი სკოლის მატიანე"
( ელექტრონული წიგნი )
ქუთაისის N 22 საჯარო სკოლის მატიანე :
დიდი ილია ბრძანებდა: ,,ერის დაცემა და გათახსირება მაშინ იწყება, როცა ერი, თავის საუბედუროდ, თავის ისტორიას ივიწყებსო." ჩვენი პატარა ,,სამშობლოც" ხომ ის ადგილია, სადაც წერა–კითხვა ვისწავლეთ, ის მშობლიური სკოლაა, სადაც ცოდნას დავეწაფეთ. ამიტომაც არ გვეპატიება სკოლის წარსულის დავიწყება!
დიდი ქართველი საზოგადო მოღვაწის, ნესტორ გოქაძის ბიოგრაფია და ქუთაისის
N 22 საჯარო სკოლის მატიანე, ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული.
დიახ, სწორედ ნესტორ გოქაძე ითვლება ქუთაისის N 22 სკოლის დამაარსებლად!
1908 წლიდან ნესტორი საფიჩხიის ბავშვთა მდგომარეობას სწავლობდა და გამოარკვია, რომ 200–ზე მეტი სასკოლო ასაკის ბავშვი სკოლაში სიღარიბის გამო არ სწავლობდა. ამ ბავშვებს ქალაქის სასწავლებელში გზა დახურული ჰქონდათ, რადგან სწავლის ფული დიდ ტვირთად აწვებოდა ოჯახებს... ნესტორ გოქაძემ მიიღო გადაწყვეტილება, მიემართა ქალაქის გუბერნატორისა და განათლების ინსპექტორისათვის. ნესტორმა მკაფიოდ გამოკვეთა ამ უბნის განათლების პრობლემა და ძალისხმევის შემდეგ მიაღწია იმას, რომ დართეს ნება, გახსნილიყო ერთკლასიანი სკოლა და მასწავლებლის ჯამაგირი 78 მანეთი აეღოთ იმ თანხიდან, რაც სწავლის საფასურის სახით შემოვიდოდა.
1908 წელს ჩატარდა უბნის კრება. მიღებული იქნა გადაწყვეტილება, გუბერნატორის და განათლების ინსპექტორის სახელზე გაგზავნილიყო მოთხოვნა, რომელსაც ხელს 232 მცხოვრები აწერდა. ითხოვდნენ ქალ–ვაჟთა ერთკლასიანი სასწავლებლის გახსნას. განათლების ინსპექციამ სასწავლებლის გახსნის ნება დართო.
1898 წლის სექტემბრიდან ერთკლასიანი სკოლა ნაქირავებ ბინაში, ნესტორის ცოლისძმის, ვლადიმერ გვეტაძის სახლში გაიხსნა. 1909 წლიდან შენობის აგება დაიწყეს. მშობლები უსასყიდლოდ მუშაობდნენ. შემონახულია განცხადება, რომელიც იტყობინება შემდეგს:
სასწავლებლის გამგე:
ნ. ა. გოქაძე"
(ერთი ასეთი განცხადება ინახება ოჯახში, მეორე – სკოლის მუზეუმში).
ნესტორის თაოსნობით და ინიციატივით აგებული იქნა ორკლასიანი სკოლა. შენობის გახსნა 1910 წლის 1 იანვარს მოხდა. გამგე–მასწავლებლად ნესტორ გოქაძე დაინიშნა და სკოლის მოვლა–პატრონობას ჩვეული ენერგიით შეუდგა. სკოლის მშენებლობა უბნის ღვიძლი საქმე გახდა. მოსახლეობა უსასყიდლოდ მუშაობდა. სკოლის ექსპლოატაციაში მისაღებად ნესტორმა განათლების ინსპექტორი და ქალაქის მართველობის წარმომადგენელი მოიწვია, მაგრამ ეს თხოვნა უპასუხოდ იქნა დატოვებული.
1914 წლის დამდეგს სასწავლებლის ზედამხედველმა სიმონ ოყრეშიძემ, ა. ღიბრაძემ, საღვრთო სჯულის მასწავლებელმა, მღვდელმა დევი გაჩეჩილაძემ, ზედამხედველმა პლატონ გაბრიაძემ, ღლონტი ბარდაველიძემ და ნესტორ გოქაძემ, თხოვნით მიმართეს ინსპექტორს, რომ სახელმწიფო ხარჯზე დაენიშნათ ორი მასწავლებელი – სიმღერისა და ხელსაქმის. ამ დროს სკოლაში 70 ბავშვი სწავლობდა. ამავე დროს ითხოვდნენ ფულად დახმარებას 2000 მანეთის სახით (ოთახები 1911–14 წლებში უნებართვოდ იქნა მიშენებული.).
დაიწყო სკოლის ეზოს კეთილმოწყობა. გაკეთდა ქვის ყორე, ჭიშკარი, გაჭრილი იქნა გზა მოწამეთის ქუჩიდან სკოლამდე. ამ გზას ნესტორის თაოსნობით და მცხოვრებთა მხარდაჭერით, განათლების ქუჩა უწოდეს. სკოლის ეზოში სხვადასხვა სახის ხეხილი იქნა დარგული. მიუხედავად ამ ყველაფრისა, სკოლის გადაყვანა სახელმწიფო ხარჯზე 1917 წლის შემდეგ მოხერხდა. 1919 წლიდან საფიჩხიის სკოლას ეწოდა მესამე ოთხწლედი. ნესტორ გოქაძე სკოლის გამგე–მასწავლებლად დანიშნეს.
ამ დროს ქუთაისში შემდეგი სასწავლო დაწესებულებები არსებობდა: ვაჟთა პირველი გიმნაზია, წმიდა ნინოს საქალებო გიმნაზია, ქალაქის რეალური სასწავლებელი, ვაჟთა მეორე გიმნაზია, ქალების გიმნაზია ,,სინათლე," გაბრიელის სახელობის ქალთა გიმნაზია და I-II-III-IV ოთხწლედები. საფიჩხიის ოთხკლასიანი სასწავლებელი გამოცდილი პედაგოგებით დაკომპლექტდა . აი ისინიც: დავით კუპრეიშვილი, აქვსენტი და ანტონინა გიორგაძეები (ორივე დაჯილდოებული იყო ლენინის ორდენით), თამარ წერეთელი, ფეფიკო კემულარია და სხვები.
ყოველ წელს ტარდებოდა სკოლის მიმდინარე რემონტი. (ყოველი კაპიკი დანახარჯისა შენახულია სათანადო დოკუმენტებით). თესავდნენ სიმინდს, ლობიოს. შემოსავალს სკოლას ახმარდნენ: ყიდულობდნენ ნავთს, შეშას, სასკოლო ინვენტარს. გამოწერილი იქნა მრავალი ჟურნალ–გაზეთი: ,,კომუნისტი," ,,მუშა," ,,მებრძოლი,"საბავშვო ჟურნალები და სხვ.
ბუნებრივია, საფიჩხიის სკოლამ განიცადა ის ცვლილებები, რაც ოქტომბრის რევოლუციის შედეგად მოხდა ჩვენ ქვეყანაში. ოქტომბრის რევოლუციის გამარჯვებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ, განათლების სახალხო კომისარიატმა გამოაქვეყნა მიმართვა, რომელშიც დასახა ამოცანა –სავალდებულო უფასო სწავლების შემოღებით, უმოკლესს ვადაში წიგნიერების მაღალი დონე ყოფილიყო მიღწეული. განათლების სახალხო კომისარიატის გამგეობაში გადავიდა ყველა სკოლა, მათ შორის – კერძო სკოლებიც. პროლეტარულმა სახელმწიფომ გააუქმა სწავლების გადასახადი. (აღსანიშნავია ის, რომ საფიჩხიის სკოლაში ღარიბებს გადასახადი არ ჰქონდათ გადასახდელი). საბჭოთა სახელმწიფომ მასწავლებლის მიმართ დიდი მზრუნველობა გამოიჩინა . მასწავლებლებს გაუდიდდათ ხელფასი. გაჩაღდა დიდი პოლიტიკურ–აღმზრდელობითი მუშაობა. რევოლუციის უპირველესს ამოცანას მოსახლეობის უწიგნურობისა და მცირემცოდნეობის ლიკვიდაცია წარმოადგენდა. მასში აქტიური მონაწილეობა წიგნური მოსახლეობის უფართოესს მასებს უნდა მიეღოთ.
1923 წელს შეიქმნა ნებაყოფლობითი საზოგადოება – ,,ძირს უწიგნურობა." მისი თავმჯდომარე მ. ი .კალინინი იყო. 1932 წელს იგი ხუთ მილიონზე მეტ ადამიანს აერთიანებდა. ცხადია, ისეთი აქტიური საზოგადო მოღვაწე, როგორიც ნესტორ გოქაძე იყო, განზე არ დარჩებოდა. 1928–30 წლებში საღამოს საათებში იგი ხელმძღვანელობდა წერა–კითხვის უცოდინარობის ლიკვიდაციის სკოლას, რომელიც მისი სკოლის ბაზაზე იყო ჩამოყალიბებული და აერთიანებდა 60–მდე მოსწავლეს, იყვნენ ხანშიშესული ქალები და კაცებიც. სკოლაში მეცადინეობა ორ დღეში ერთხელ ტარდებოდა და უბნის მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს აერთიანებდა . ნესტორის პირად ბიბლიოთეკაში არნოლდ ჩიქობავას წიგნი ,,წინ" და ის დოკუმენტებია შემონახული, რომლითაც იგი მოსწავლეებს ამეცადინებდა.
1930 წელს ნესტორმა საშეფო ხელშეკრულება ქუთაისის კირის ქარხანასთან გააფორმა , რომელიც სადგურის მიდამოებში მდებარეობდა და ამ ქარხანაში მრავალი მოსწავლის მშობელი მუშაობდა. კირის ქარხანა სკოლას რემონტის ჩატარებაში ეხმარებოდა, სკოლის მასწავლებლები კი ლექცია–მოხსენებებს ატარებდნენ. ეს შეფობა 1936 წლამდე გაგრძელდა.
ნესტორ გოქაძის პირად არქივში ქუთაისის მე–3 ოთხწლედსა და ქირის ქარხანას შორის დადებული ხელშეკრულებაა შემონახული. მასში მოცემული ვალდებულებები წარმოდგენას გვაძლევს, თუ რა ყურადღება ექცეოდა 30–იან წლებში შრომით აღზრდას და რა მრავალმხრივი იყო საშეფო ურთიერთობა.
,,კირის ქარხნის ვალდებულება:
1. უზრუნველყოს მუშების მონაწილეობა სკოლის საბჭოში და სკოლის სხვა ორგანიზაციაში. მაგ: წერა–კითხვის მეგობართა უჯრედში, მოწაფეთა თვითმმართველობაში.
2. უზრუნველყოფილი იქნას ინჟინერ–ტექნიკოსთა ან სხვა სპეციალისტთა ძალების მონაწილეობა მეთოდურ კომისიებში იმ მიზნით, რომ სკოლის პროგრამა შეფარდებული იქნას ქარხნის წარმოების თავისებურებასთან.
3. წლის განმავლობაში მოწყობილ იქნას ინჟინერ–ტექნიკოსთა ან სხვა კვალიფიციურ მუშათა საშუალებით მთელი რიგი საუბრების და ლექციების, წარმოების ძირითად საკითხებში გასაცნობად. აგრეთვე მოეწყოს ქარხნის საშუალებით ექსკურსიები სხვა ფაბრიკა–ქარხნებში (ექსკურსია მოეწყობა ტყიბულში წელიწადში ერთხელ, მოხერხებულ დროს, რისთვისაც თანხის 60% გაღებული იქნება ქარხნის მიერ, 40% – თვით მოწაფეების მიერ).
4. მე–3 და მე–4 ჯგუფის მოწაფეები 100 კაცის რაოდენობით დაშვებული უნდა იქნას ქარხანაში პრაქტიკისათვის დეკადაში. თითოეული ჯგუფი მოწაფეების იმუშავებს ერთჯერ, არა უმეტეს 2 საათისა დღეში. წლის განმავლობაში ჯგუფს დასჭირდება 162 საათი.
5. მოწყობილი იქნას მოსწავლეთა პოლიტექნიკური აღზრდის მიზნით სახელოსნო სკოლასთან (სადურგლო, საზეინკლო, სამუყაო და სამკინძაო).
6. ქარხკომმა უნდა გამოყოს თანხა უღარიბესი მოწაფეების (ნ. გოქაძე ყველგან მოწაფეს ხმარობს) დასახმარებლად, რასაც გაანაწილებს თვით ქარხკომი სკოლის საბჭოსთან შეთანხმებით.
7. მოსმენილ იქნას მოხსენება წელიწადში ორჯერ, როგორც სკოლის, ისე ქარხნის მდგომარეობის შესახებ მუშათა საერთო კრებაზე." (სტილი დაცულია).
აქვე მოცემულია სკოლის ვალდებულებანი:
,,1. უზრუნველყოს წერა–კითხვის უცოდინართა ლიკვიდაცია ქუთაისის კირის ქარხნის მუშების და მათი ცოლების, ახლომდებარე ადგილების მცხოვრებლებს შორის.
2. მოწყობილი იქნას პედაგოგიური კონსულტაცია მუშებისათვის და მათი ოჯახებისათვის სკოლის და დამხმარე კულტ–დაწესებულებების ძალებით.
3. მე–3 ოთხწლედმა აქტიური მონაწილეობა უნდა მიიღოს ქარხნის საწარმოო მუშაობაში შემდეგი წესით: ა) წარმოების რაციონალიზაციასთან დაკავშირებით მუშების მიერ წამოყენებული წინადადებების შეკრება და მათი დამუშავება ბ) მასიური მუშაობის ჩატარებით (დემონსტრაციები, საღამოები და სხვ.) უმიზეზო გაცდენების და ლოთობის აღმოფხვრის მიზნით." (სტილი დაცულია).
ნესტორ გოქაძე თუ რა გულისხმიერებით და პრინციპულობით ექცეოდა გეგმის შესრულებას, ეს იმ თანამედროვეთა დახასიათებიდან და დოკუმენტებიდან ჩანს, რომელიც შემონახულია.
1932 წელს ნესტორი ქუთაისის მე–9 საშუალო სკოლაში დაწყებითი კლასების მასწავლებლად იქნა გადაყვანილი, პარალელურად უსინათლოთა საზოგადოებაში ლექციებს კითხულობდა.
რაც შეეხება ნესტორის დაარსებულ სკოლას, დაერქვა მე–14 არასრული საშუალო სკოლა. 1942–43 წელს ნესტორი თავის ყოფილ სკოლაში დააბრუნეს (ამ პერიოდში მას ქალთა მე–9 საშუალო სკოლა ერქვა). 1940 წლიდან დირექტორი ნადეჟდა ასლანის ასული ერისთავი იყო, რომელიც 1974 წლამდე სათავეში ედგა სკოლას. მხოლოდ რამდენიმე წელი იმუშავეს ამ ღირსეულმა პედაგოგებმა ერთად. ქალბატონი ნადეჟდა ერისთავი დიდი პატივისცემით იგონებდა ნესტორს. ეს იყო დიდი სამამულო ომის წლები. მიუხედავად ავადმყოფობისა, ნესტორი არ წყვეტდა საზოგადოებრივ საქმიანობას. 1943 წლის ნოემბერში მისი ინიციატივით მოხდა საჩუქრების გაგზავნა ფრონტზე, რომელიც მოსწავლეებმა შეაგროვეს. აქ იყო თბილი წინდები, ხელთათმანები, ჩურჩხელები, თამბაქო, ცხვირსახოცები და სხვ. ნესტორ გოქაძის დაარსებულ სკოლას არასოდეს უღალატია ტრადიციისათვის. სკოლას წლების მანძილზე ღირსეულად მართავდა ქალბატონი ნადეჟდა ერისთავი.
მოსახლეობის ზრდასთან ერთად გაიზარდა კონტიგენტი. 1971 წლისათვის მოსწავლეებმა და მასწავლებლებმა ახალი სასწავლო წელი ახალ ოთხსართულიან შენობაში იზეიმეს.
ნადეჟდა ერისთავის შემდეგ 10 წელი სკოლას დიმიტრი თაბუკაშვილი მართავდა. სკოლის ცხოვრებაში დიდმნიშვნელოვანი მოვლენა საგნობრივი წრეების გახსნა იყო, რასაც საფუძველი სკოლის შემდეგმა დირექტორმა, გიული გვიშიანმა ჩაუყარა.
დაარსებული იქნა მცირე აკადემია ,,კავკასიონი." აკადემიის მხარეთმცოდნეობის განყოფილების, ,,ამირანის" საპატიო წევრი იყო ნესტორ გოქაძის შვილი, თადარიგის პოლკოვნიკ–ინჟინერი ალექსი გოქაძე.
საინტერესოა ალექსი გოქაძის ბიოგრაფია და ურთიერთობა სკოლასთან. ალექსი ნესტორის ძე გოქაძე დაიბადა 1925 წლის 12 თებერვალს ქალაქ ქუთაისში. სწავლობდა მამის დაარსებულ სკოლაში, რომელთანაც უხილავი ძაფებით იყო დაკავშირებული. პენსიაზე გასვლის შემდეგ იგი უყოყმანოდ დაუბრუნდა მამის კერას, ააგო საცხოვრებელი სახლი, სული ჩაუდგა მამის ნაქონ ყველა ნივთს. იყო საზოგადოება ,,ცოდნის" ლექტორი. მას მჭიდრო კავშირი ჰქონდა ქუთაისის N 22 სკოლასთან და აქტიურად მონაწილეობდა სწავლა–აღზრდის პროცესში. ლექციებს სამხედრო–პატრიოტულ აღზრდაზე კითხულობდა.
ქუთაისის N 22 სკოლას 19 წლის მანძილზე სათავეში ნუნუ ქათამაძე ედგა, რომელიც ცდილობდა არ დაერღვია სკოლის ასწლოვანი ისტორია.
ქალბატონი ნუნუს დირექტორობის პერიოდში ახალგაზრდა პედაგოგის, ლალი აბდალაძის ხელმძღვანელობით მუზების თეატრი – ,,პარნასი" – დაარსდა. დასის წევრები პოეზიით, მუსიკით, თეატრით, მხატვრობით გატაცებული მოსწავლეები იყვნენ.
იმ დღეს ქალაქის ინტელიგენციის წინაშე ხუთი ,,პარნასელი" დობილი წარსდგა.
მეთერთმეტეკლასელი თამარ სვანიძე საკუთარი ლექსებით და ჩანახატებით გაეცნო მკითხველს, მეცხრეკლასელი მთვარისა დეისაძე მთელი საღამოს მანძილზე მოლბერტს არ მოშორებია, ქალაქისთვის უკვე კარგად ცნობილი მერვეკლასელი სოფიკო ბრეგაძე საკუთარ ლექსებს კითხულობდა, მეცხრეკლასელი მაკა ლობჟანიძე სოფიკოს ლექსებზე შექმნილ საკუთარ სიმღერებს მღეროდა, მეექვსეკლასელი ნათია ფერაძე კი რავინის, ჩერნის, საჯიევის ,,ეტიუდებს" და შოპენის ,,ვალს" ასრულებდა.
... გაჩნდა იდეა, ,,პარნასელი" დობილები მოგვეძებნა და წარსული გაგვეცოცხლებინა. თამარ სვანიძისა და მთვარისა დეისაძის მოძებნა არ გაგვჭირვებია. დღეს ისინი ქუთაისის N22 საჯარო სკოლის პედაგოგები არიან, თამარი დაწყებითი კლასების მასწავლებელია, მთვარისა ხელოვნებას ასწავლის, სოფო თბილისის სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ცენტრის უფროსი ექიმია, მაკა აკაკი წერეთლის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში – ბიზნესის, სამართლისა და სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის მდივანი, ხოლო ნათია მაღაზია ,,ARAI Tomorrow"-ის გაყიდვების მენეჯერია.
2006 წლიდან 2012 წლამდე სკოლას თეა ჩხეტია ხელმძღვანელობდა , მომდევნო 3 წელი კი– ლევან ბუაძე. 2015 წლის აგვისტოდან ქუთაისის N 22 საჯარო სკოლის დირექტორი ნინო ელბაქიძეა.
( ლევან ბუაძე – 2012 – 2015 წწ).
https://www.facebook.com/sajaro.skola.94?fref=ts
გამოყენებული ლიტერაქტურა:
1. ნესტორ გოქაძის პირადი არქივი. ავტობიოგრაფია. წერილები. სასკოლო დოკუმენტები.
2. თანამედროვეთა მოგონებები.
3. www.google.ge ნესტორ გოქაძის სურათი.
საინტერსო და შთამბეჭდავი გზა გაუვლია თქვენს სკოლას.დარწმუნებული ვარ, ქალბატონი ნინო კიდევ მრავალ წარმატებულ ფურცელს შემატებს ამ მატიანეს.
ReplyDelete